Pod malowniczą, zieloną powierzchnią Ziemi Kłodzkiej kryje się drugi, mroczny i fascynujący świat – labirynt korytarzy, sztolni i komór, który opowiada historię o gorączce złota, ludzkiej determinacji i bogactwie, które przez wieki kształtowało losy tej krainy. Górnictwo w Kotlinie Kłodzkiej – Historia Górnictwa Złota i Srebra to opowieść znacznie starsza niż najwspanialsze zamki i uzdrowiska. To fundament, na którym wzniesiono potęgę regionu, źródło legend o ukrytych skarbach i świadectwo niezwykłego kunsztu dawnych gwarków.
Jako gospodarze „Gołąbek”, żyjący na ziemi dosłownie naszpikowanej śladami dawnej działalności górniczej, czujemy się w obowiązku być Waszymi przewodnikami po tym podziemnym dziedzictwie. Stworzyliśmy dla Was ostateczne kompendium. Zabierzemy Was w podróż od antycznych kopalni i tajemniczych Walończyków, przez apogeum średniowiecznego wydobycia, aż po współczesne muzea i podziemne trasy turystyczne, które pozwalają dziś dotknąć tej niezwykłej historii.
Dlaczego Ziemia Kłodzka? Geologiczny Skarbiec Sudetów
Sudety to jedne z najstarszych i najbardziej zróżnicowanych geologicznie gór w Europie. Miliony lat procesów górotwórczych, wulkanizmu i erozji sprawiły, że na powierzchnię „wyszły” skały bogate w niezwykłą tablicę Mendelejewa. Ziemia Kłodzka, a w szczególności jej wschodnie rubieże (Góry Złote, Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie), stała się prawdziwym eldorado dla poszukiwaczy cennych kruszców i minerałów.
Walończycy i Tajemne Księgi: Pierwsi Poszukiwacze Skarbów
Na długo przed zorganizowanym górnictwem, w góry te przybywali tajemniczy wędrowcy z zachodniej Europy – Walończycy. Już we wczesnym średniowieczu, ci mistrzowie w sztuce odnajdywania złóż, penetrowali sudeckie doliny i potoki w poszukiwaniu złota, srebra i drogich kamieni. Byli niezwykle skryci, a lokalizacje swoich odkryć zapisywali w zaszyfrowanych „księgach walońskich”. Ich działalność to era na poły legendarnych, antycznych kopalni – niewielkich, płytkich szybów i płuczek, których ślady wprawne oko może odnaleźć do dziś.
Złoty Stok – Stolica Złota i Arszeniku: Apogeum Średniowiecznego Wydobycia
Jeśli jakieś miejsce jest symbolem górniczej potęgi Ziemi Kłodzkiej, to bez wątpienia jest nim Złoty Stok. Już w XIII wieku rozpoczęto tu zorganizowane średniowieczne wydobycie złota, a miasto szybko stało się jednym z najważniejszych ośrodków górniczych na Śląsku.
Potęga rodu Fuggerów: W XVI wieku kopalnie w Złotym Stoku przejął ród Fuggerów – najpotężniejsza rodzina bankierów i przemysłowców ówczesnej Europy. Zastosowali oni najnowocześniejsze technologie, a wydobycie osiągnęło apogeum. Szacuje się, że przez ponad 700 lat działalności, z tutejszych gór wydrążono ponad 300 km (!) chodników i wydobyto ok. 16 ton czystego złota.
Arszenik – Biała Śmierć i Źródło Bogactwa: Paradoksalnie, w późniejszych wiekach znacznie cenniejszy od złota okazał się produkt uboczny – arszenik. Złoty Stok stał się światowym potentatem w produkcji tego białego proszku, wykorzystywanego w medycynie, do impregnacji drewna, a także jako… popularna trucizna.
Srebrna Góra – Forteca Strzegąca Srebrnych Żył
Nazwa Srebrnej Góry nie jest przypadkowa. Już w XIV wieku odkryto tu bogate złoża rudy srebra, co przyciągnęło górników i dało początek miastu. Choć tutejsze wydobycie nigdy nie osiągnęło skali Złotego Stoku, było na tyle znaczące, że w XVIII wieku Fryderyk Wielki, król Prus, postanowił zabezpieczyć ten strategiczny i bogaty region, wznosząc tu największą górską twierdzę w Europie – słynną Twierdzę Srebrna Góra.
Nie Tylko Złoto i Srebro: Inne Górnicze Skarby
Uran w Kletnie – Mroczna Tajemnica Czasów Zimnej Wojny
Po II Wojnie Światowej, w Masywie Śnieżnika, w pobliżu wsi Kletno, odkryto złoża uranu. W latach 1948-1953 w ściśle tajnej operacji, pod nadzorem Związku Radzieckiego, uruchomiono tu kopalnię. W niezwykle trudnych i niebezpiecznych warunkach, bez odpowiednich zabezpieczeń, wydobywano rudę uranu, która w całości trafiała do ZSRR jako kluczowy składnik radzieckiego programu atomowego. To mroczny i przez lata zapomniany rozdział w historii regionu.
Górnicze Dziedzictwo Dziś: Współczesne Muzea i Podziemne Trasy
Na szczęście, historia górnictwa nie zniknęła pod ziemią. Dziś możemy ją odkrywać dzięki fantastycznie przygotowanym trasom turystycznym.
Kopalnia Złota w Złotym Stoku: Absolutny „must see”. To jedno z najlepiej zagospodarowanych współczesnych muzeów górniczych w Polsce. Podczas zwiedzania zobaczymy m.in. „Sztolnię Gertruda” z ekspozycją map i narzędzi, „Chodnik Śmierci”, spotkamy sympatycznego gnoma i zejdziemy do jedynego w Polsce podziemnego wodospadu. Największą atrakcją jest Podziemny Spływ Łodzią po zalanych korytarzach.
Podziemna Trasa Turystyczna w Kletnie: Udostępniona do zwiedzania część dawnej kopalni uranu to niezwykłe miejsce. Nie ma tu multimediów i wielkich atrakcji, jest za to surowy klimat prawdziwej sztolni. Największym skarbem są tu przepiękne, kolorowe nacieki minerałów – fioletowego fluorytu, ametystów, malachitu – które mienią się w świetle latarek.
Muzeum Górnictwa w Nowej Rudzie: To z kolei hołd dla tradycji węgla kamiennego. Można tu zobaczyć potężne maszyny górnicze, poznać realia pracy „na przodku”, a największą atrakcją jest przejażdżka autentyczną, podziemną kolejką górniczą.
„Gołąbek” – Twoja Baza Wypadowa do Podziemnego Świata
Odkrywanie górniczej przeszłości Ziemi Kłodzkiej to fantastyczny pomysł na tematyczną podróż. „Gołąbek” w Stroniu Śląskim jest do tego idealnie zlokalizowany. Jesteśmy zaledwie kilka kilometrów od podziemnej trasy w Kletnie. Dojazd do Złotego Stoku malowniczymi drogami przez Góry Złote to wycieczka sama w sobie. Nasz obiekt to spokojna przystań, z której możecie wyruszać na codzienne wyprawy w głąb ziemi, by po powrocie, w ciszy i komforcie, planować kolejne przygody i chłonąć niezwykłą historię, która kryje się tuż pod Waszymi stopami.
